Gustav Klimt (14. jula 1862. – 6. februara 1918.) bio je austrijski slikar simbolista i jedan od najistaknutijih članova pokreta Bečke secesije. Njegova glavna djela uključuju slike, murale, skice i druge umjetničke predmete, od kojih su mnogi izloženi u galeriji Bečke secesije. Klimtova primarna tema bilo je žensko tijelo, a većinu njegovih djela obilježava erotika.
Klimt je rođen u Baumgartenu blizu Beča, kao drugo od sedmoro djece, tri dječaka i četiri djevojčice. Sva tri sina su rano pokazala umjetnički talenat. Njegov otac Ernst Klimt bio je zlatar. Klimt je veći dio djetinjstva proveo u siromaštvu.
U svojoj 14. godini Klimt upisuje Bečku školu primijenjenih umjetnosti (Kunstgewerbeschule) gdje se školovao za arhitektonskog slikara. Godine 1877. u školu se upisao i njegov brat Ernst te su braća i njihov prijatelj Franz Matsch počeli raditi zajedno; do 1880. dobili su brojne narudžbe za poslove dekoriranja javnih građevina kao tim koji su nazvali ‘Društvo umjetnika’.
Klimt je započeo svoju profesionalnu karijeru slikajući unutrašnje murale i plafone u velikim javnim zgradama u ulici Ringstraße uključujući uspješnu seriju ‘Alegorije i amblemi’.
Klimta je sve više privlačila avangardna umjetnost. Godine 1897. postaje jedan od osnivača secesije koja je bila u službi promocije avangardnih trendova. Međutim, Klimtov novi stil naišao je na veliki otpor kod mjerodavnih te je bio prinuđen napustiti projekat u školi.
Godine 1888. Klimt je dobio Zlatni orden zasluga od austrijskog cara Franca Jozefa I za doprinos umjetnosti. Takođe je postao počasni član Univerziteta u Minhenu i Univerziteta u Beču. 1892. umrli su i Klimtov otac i brat Ernst, i on je morao da preuzme finansijsku odgovornost za porodicu svog oca i brata. Tragedije su uticale i na njegovu umjetničku viziju, te se okreće ka novom izražaju.
U isto vrijeme Klimt upoznaje Emilie Flöge, koja je, bez obzira na umjetnikove veze sa drugim ženama, postala njegova pratilja do kraja života. Da li je njegova veza sa Emilie bila seksualna ili ne, raspravlja se, ali u tom periodu Klimt je dobio najmanje 14 djece.
Zlatna faza
Klimtovu ‘Zlatnu fazu’ obilježile su pozitivne kritike i uspjeh. Mnoge njegove slike iz ovog perioda koriste zlatne listiće. Istaknuta upotreba zlata upečatljiva je na slici Pallas Athene i Judith I (1901.), iako su djela koja se najčešće pominju u vezi s ovim periodom Portret Adele Bloch-Bauer I (1907.) i Poljubac (1907. – 1908).
Klimt je rijetko putovao izvan Austrije, osim u Veneciju i Ravennu (bazilika San Vitale) odakle potiče vizantijski uticaj, kao i inspiracija za mozaik kojim je bio fasciniran.
Poljubac
Slika ‘Poljubac’ vrhunac je Klimtove zlatne faze. Na slici dominiraju apstraktni dekorativni motivi načinjeni od geometrijskih i florealnih elemenata. Slika je prvi put predstavljena javnosti nakon Klimtovog napuštanja bečke secesije, na izložbi Kunstchau. Na slici Poljubac Klimt je primijenio svoje odlično poznavanje primijenjenih umjetnosti i zlatarskog zanata, kao i fascinaciju mozaikom. Koristio se zlatnom prašinom kako bi dobio svjetlucavu pozadinu, a odjeću je dekorirao zlatnim listićima.
Na svim Klimtovim prikazima ljudskog zagrljaja akcentirano je žensko lice, dok je muško lice prikriveno. Ženine oči su sklopljene, što asocira na zanos, ali blijedo lice i bolno nagnuta glava neke kritičare umjetnosti asociraju na dekapitaciju koja je bila česta tema u simbolističkoj umjetnosti.
Iako se muškarac čini fizički dominantnijim, obzirom da kleči, žena bi ga nadvisila ako bi ustala.
Cvijeće je jedini indikator realnosti u prizoru zagrljaja. Klimt je inače volio cvijeće , što potvrđuju i njegove druge brojne slike. Njegov atelje je bio prepun cvijeća koje nije uređivao kako bi radio pod dojmom sirove prirode.
Žena u centru pažnje
Tokom svojih zadnjih godina Klimt se izolirao i okrenuo slikanju portreta lijepih žena.
Dok je radio i opuštao se u svom domu, Klimt je obično nosio sandale i dugi ogrtač bez donjeg veša. Njegov jednostavan život bio je donekle zatvoren, posvećen svojoj umjetnosti i porodici, dok je izbjegavao kafane i društvo drugih umjetnika. Klimtova slava obično je dovodila mušterije na vrata i mogao je sebi priuštiti da bude vrlo selektivan. Njegova metoda slikanja bila je s vremena na vrijeme vrlo promišljena i mukotrpna i zahtijevao je dugotrajno sjedenje modela. Iako vrlo seksualno aktivan, svoje veze je održavao diskretno jer je izbjegavao skandale. Koristio je mitologiju i alegoriju da prikrije svoju iznimno erotičnu prirodu, a njegovi crteži često otkrivaju čisto seksualni interes za žene kao objekte. Njegovi modeli bili su mu dostupni za poziranje na bilo koji erotski način koji mu se sviđa. Mnogi modeli bile su i prostitutke.
Osam godina nakon senzacionalne slike Judita I, Klimt se vratio ovoj temi i povezao je sa još jednom biblijskom figurom: Salomom, kćerkom Herodijade, koja je bila druga žena kralja Heroda. Saloma je izvela svoj poznati ples pred Herodom, zbog čega je kralj pripremio, na Salomin zahtjev, da Ivanu Krstitelju odrubi glavu. Čini se da Klimt također aludira na Salomin ples u svom prikazu Judith: prikazuje Judith u pozi poput plesačice, kako juri naprijed.
1911. njegova slika Smrt i život dobila je prvu nagradu na svjetskim izložbama u Rimu. 1915. umrla mu je majka Ana. Klimt je umro tri godine kasnije u Beču, 6. februara 1918., nakon što je doživio moždani udar i upalu pluća. Sahranjen je na groblju Hietzing u Beču. Brojne slike ostale su nedovršene.
Klimtove slike nalaze se među najskupljim umjetničkim djelima. U novembru 2003. Klimtov Landhaus am Attersee prodat je za 29.128.000 dolara, ali je ova cijena vrlo brzo prevaziđena cijenama drugih Klimtovih djela. Godine 2006. umjetnikovo Drvo jabuke I (oko 1912.) prodato je za 33 miliona dolara, a Brezova šuma (1903.) za 40,3 miliona dolara. Oba djela su nedavno vraćena nasljednicima Adele Bloch-Bauer.
fotografije: gustav-klimt.com
